ALZHEIMER HASTALIĞINDA DAVRANIŞSAL DEĞİŞİMLER

Demanslı bir kişinin bakımını üstlendiğinizde size çok küçük gelen bir eleştiriye ya da önemsiz bir engele fazla aşırı tepki göstermelerine anlam veremeyebilirisiniz. Aşırı tepki gösterme eğilimi hastalığın bir parçasıdır. Bakıcı için aşırı tepkinin üstesinden gelmek zor olabilir dolayısıyla anlayışlı bir profesyonelden ya da destek grubunuzda tavsiye verebilecek diğer bakıcılardan destek isteyin.

AŞIRI TEPKİNİN ÜSTESİNDEN GELMEK İÇİN ÖNERİLER


Sakin Olun

Kişi bir anda bu şekilde kızgın davranıyorsa onu mantığa davet etmenin faydası yoktur. Enerjinizi saklayın ve sakin kalmaya yoğunlaşın. Siz de sinirlenirseniz durum sadece daha da kızışacaktır. Yapabileceğiniz en iyi şey kişi nazikçe rahatlatmak ve dikkatlerini dağıtmak ya da eğer gerekiyorsa onları stres kaynağından uzaklaştırmaktır.


Kişiyi Cezalandırmayın

Kişiyi azarlamamaya ve örneğin sevdiği bir şeyi yasaklayarak cezalandırmamaya çalışın. Davranışları mantıksız bir huysuzluk gibi görünebilir ama bundan onlar sorumlu değildir ve bir çocuğun yapabileceği gibi, yaşanan deneyimlerden ders almazlar. Bunun yerine olayı çok kısa bir sürede unuturlar.


Tetikleyici Hareketlerden Kaçının

Bu deneyimler bakıcılar için, kişinin zor bir insan haline gelmesinin kasıtlı olmadığını kabul etseler bile yorucu ve üzücüdür. Bu tür tepkileri tetikleyenlerin ne olduğunu anlayabilirseniz onlardan kaçınma yolları bulabilirsiniz. Anlayamıyorsanız bile bu davranışlarla çabuk ve etkili bir biçimde başa çıkmanın yollarını bulabilirsiniz. Örneğin, bu patlamayı sakince görmezden gelebilir ve kendinizi başka bir şeyle meşgul edebilirsiniz ya da kişiyi bir bardak çay vermek gibi yollarla yatıştırabilirsiniz.


Sakin Bir Ortam Sağlayın

Demanslı kişinin alıştığı rutini devam ettirebileceği, sakin ve stressiz bir ortam, bu tür davranışları önleyebilir. Bir konuda onu yönlendirdiğinizde karşılık verebileceği kadar uzun bir süre tanıyarak adım adım açıklayın. Onlara akıllarını karıştıracak çok fazla seçenek sunmayın. “Parka gitmek ister misin?” gibi bir soru kişinin cevap verebileceği basit bir sorudur. “Parka mı çarşıya mı gitmek istersin?” ise şaşırtıcı olabilir.


Yalnız Başınıza Zaman Geçirin

Kendinizi çok stresli hissederseniz kişiyle iletişim kurmaktan kaçının. Kendinizi sinirli ve patlamak üzere hissediyorsanız rahatlamak için yalnız başınıza birkaç dakika geçirin. Siz ne kadar kaygılı ve sinirli olursanız, kişi de o kadar kaygılı ve sinirli olur.


Kontrolünüzü Kaybederseniz Yardım İsteyin

Kontrolünüzü kaybetmeniz işleri sadece daha da kötüleştirmeye yarar. Ancak bu bazen yaşanabilir ve eğer yaşanırsa kendinizi suçlu hissetmemelisiniz. Kişi bunu büyük ihtimalle çok çabuk bir şekilde unutacaktır. Ancak çok sık böyle hissediyorsanız doktorunuzdan, bir sosyal görevliden ya da bir bakıcılar grubundan yardım isteyin. Durumunuzu anlayan insanlardan destek görmeye ihtiyaç duyacaksınız.


Etrafını Bildiği Şekilde Tutun

Demanslı kişiler kendilerini farklı bir durumda ya da tanımadıkları bir grup insanın içinde bulmaktan genellikle rahatsız olurlar çünkü üstesinden gelemeyeceklerini hissederler. Seri şekilde soru sorulması ya da zor bir işi bitirmelerinin istenmesi bir katastrofik tepkiye neden olabilir. Bu durum, bir telefon mesajını almak ya da kapıyı kilitlemek gibi çok kolay görünen bir şeyden bile kaynaklanabilir. Diğer insanların beklentilerine yanıt verememek ya da sıradan bir işi yapamamaktan doğan huzursuzluklar böyle bir patlamayla sonuçlanabilir. Sebebini bir kez anladıktan sonra bu tip olaylarını gelecekte tekrarlanmasından kaçınabilirsiniz ya da stresli zamanlarında onları daha fazla rahatlatabilirsiniz.


Stres İşaretlerini Gözleyin

Bu patlamalardan önce kişinin giderek sinirlendiği birkaç dakika çoğunlukla bir uyarıdır.  Tepkinin dışa çıkmasını onları rahatlatarak ya da ilgilerini dağıtarak önleyebilirsiniz. Eğer tepki ortaya çıkarsa nazikçe elini tutarak ya da kolunuzu omzuna koyarak kişiyi sakinleştirmeyi deneyin. Ancak, bu onları daha da kızdıracağı için, zapt ediyormuş duygusunu vermemeye dikkat edin.


Aşırı Gülme ya da Ağlamaları Engelleyin

Bir başka aşırı tepki şekli de aşırı ağlama ya da gülmelerdir. Kişi sadece birazcık üzücü olan bir şey için ağlamaya ya da biraz eğlenceli bir  şey için kahkaha atmaya başlayabilir. Ağlamaları ve gülmeleri kesmek için ilgilerini dağıtmayı deneyin. Bunlar gerçek duyguların ifadeleri değildirler ve son derece yorucu olabilirler.


Çevrelerini Basitleştirin

Kişinin sıkça katastrofik tepkiler göstermesinin sebebi hayatı son derece akıl karıştırıcı buluyor olmaları olabilir. Çevrelerini basitleştirerek bu duruma yardımcı olabilirsiniz. Örneğin televizyonu kapatarak dış uyaranları azaltın ve günlük işlerini yapabilmelerine yardım edecek yollar arayın.


Düşmanlığı Kişisel Almayın

Bazen demanslı kişiler çok kızgın ya da düşmanca davranabilirler. Unutmayın ki, kızgınlık hastalığın bir parçasıdır ve genellikle akıl karışıklığı ya da yanlış anlamaya bağlıdır. Bunları kişisel almamaya çalışın. Büyük ihtimalle en etkili yaklaşımın sakin kalmak ve kişinin ilgisini dağıtmak olduğunu anlayacaksınız.


Kişi Şiddet Gösteriyorsa Odayı Terk Edin

Bazen demanslı kişiler kısa bir süre için şiddet gösterebilirler. Bu durumda, onlar sakinleşene kadar odayı terk etmek en iyisidir. Destek için bir arkadaşınızı ya da komşunuzu çağırabilirsiniz. Kişi sakinleştikten sonra onu rahatlatın.


Bir Doktorun Fikrini Alın

Doktorunuzdan tavsiye isteyin.Kişinin patlamaları tedavi edilebilecek bir ağrı, enfeksiyon ya da rahatsızlığa bağlı olabilir. Eğer değilse, doktorunuz durumla başa çıkmak için yollar tavsiye edebilir. Yatıştırıcı ilaçlardan akıl karışıklığını artırdıkları ve daha fazla patlamaya neden oldukları için kaçınılmalıdır.

Bu tip aşırı tepkiler sizi üzebilir ve cesaretinizi kırabilir. Alzheimer Vakfının düzenlediği hasta yakınları destek programından kendiniz için destek isteyin.