Hat Sanatı

Hat arapca kökenli bir kelime olup çizgi bilimi anlamına gelir. Hat sanatı estetik kurallara bağlı kalarak güzel yazı yazma sanatıdır.

Hat sanatı çizgi sanatlarının zirvesidir. Temel obje yazı olduğu için islam dünyasında çok önem arzeder. Sebebi Kur'an yazıyla tespit edilmiştir. Çok büyük bir saygı vardır. Hat islam sanatının merkezinde olup yazı olmasının ötesinde işlev, anlam ve estetiği bir arada barındırır. Harfler okunur anlamları açılır, fakat harfler öylesine bir güzellikle bir araya gelir ki bu yazıyı okumayı bilmeyen biri bile onu bir manzara gibi seyreder.

Hat sanatında , harf oranlarının inanılmaz bir bütünleşmesi vardır. Hat ölçüsü, dengesi ve anlamı ile mimarinin ayrılmaz bir unsurudur. Yazı mekanın çizgilerini takip eder, kıvrımlarını, çıkıntılarını izler ve  insana sonsuzluk kapısı açar.

Hat sanatının ölçü birimi noktadır. Her şey noktaya göre şekillenir, kalemin ucu nokta ölçüye dayanır. Harflerin büyüklüğü, eğimi, yerleşimi hep noktaya göre hesaplanır. Böylece Harfin noktası bütün yaradılışın ilkesini temsil eder.

Türkler müslümanlığı kabul ettikten sonra bu sanatla yakından ilgilenir. Büyük bir azim ve sabırla hat sanatı geliştirir, böylece hat  sanatı en parlak dönemini Osmanlı İmparatorluğu döneminde yaşar. Padişahlar yazıya ve yazı yazanlara çok önem verirler. Hat bu döneminde eğitimden, devlet dairesine, mimariden şiire kadar her yerde kendini göstermiştir.

Özelikle cami başlı başına bir hat sergi alanı gibidir. Hat cami aslında bulunduğu her mekanı sonsuzluğa bağlar. Sebebi anlamı duyguyu mekana yansıtmasıdır. Kubbeler, duvarlar, kemeler hattın yardımıyla yüce anlam elbisesi kuşanırlar.Caminin her köşesi o yere uygun bir Allah kelamı ile süslenir: Kubbede gökden ve arşdan bahseden ayetler, iç Pencerelere Allah'ın yüce ismi nakşedilir.

Hat sanatı aynı zamanda bir Kur'an sanatıdır. Kur'andan Allah'ın kelamında doğmuş bir güzellik yoludur. Kalemin ucu eğik kesilir, boynu bükülmeli ki gerçeğin dimdik bir sözcüsü olsun.

Kalemin ucu çatlatılır böylece kaleme konuş denir. Bu ilahi duygu kalemi kalemlikten çıkartır yüce kelamı yazarak onun bayraktarı olur. Kalem açıldıkça dökülenler atılmaz, bir kaseye doldurulur, hattatın ömrü boyunca birikenler o vefat ettiğinde gasil suyunu ısıtılmasında kullanılır.

Hat her kağıda yazılmaz, bir takım işlemlerden geçer, tıpkı insanlar gibi  sıkıntı çeker, sabreder zamanını bekler.

Hat mürekkebi is veren maddelerden uzun bir işem sonucunda elde edilir. İs mürekkebi asla solmaz, yazılışına hizmet ettiği harfler gibi ebedi anlamının hizmetkarı olur.

Mürekkep hokka içinde saklanır. Camdan başka pişmiş topraktan, metalden, çeşitli ağaçlardan hokka yapılabilir. Kalem sokulduğunda uç dibine vurup bozulmasın diye hokkanın içine lıka denen bir tutam ham ipek konur.

Yazı araçlarını bu şekilde çileyle hazırlayan hattat zaten yazı yazmadan evvel olgunlaşma yolunda belirli bir mesafe yol almış olur.

Hat çizgi çizgi mekanı, zamanı, insanı inşa eder. Kalemden akan çizgiler insanların, toplumların hayat çizgisidir. Bu çizgi uzar uzar ve insan gibi bir noktada sonsuzluğa bağlanır.